Yıldırımsavar Nedir?

Havada birikmiş olan elektrik yükünü toprağa aktaran alete yıldırımsavar ya da paratoner denir. Yıldırımsavar nedir sorusuna cevaben, birçok alanda paratoner olarak cevap verildiği görülür.

İki bulutun havada çarpışması ya da sürtüşmesi sonucunda oluşan elektronların yıldırıma dönüşmesi ve yeryüzü ile buluşması, yıldırım çarpmalarından korunmak için paratonere ihtiyaç duyulmasını sağlar. Yıldırımsavar; sanayi tesislerini ve yüksek binaları yıldırımdan koruyan bir sistem olarak tanımlanabilir. Yıldırımsavar fiyatları bu ürünün üretimini yapan firmalara göre değişkenlik gösterir.

Yıldırımsavar Nasıl Yapılır?

Sivri uçlu metal bir çubuk, iletken tel ve metal levhadan bir araya gelen yıldırımsavar, iletken levhanın toprağa gömülmesi ile çalışır. Sivri uçlu olan metal çubuk binanın üzerine monte edilir. Metal çubuk ise, metal levha ile iletken tele gergi teli ile bağlanır. Havadan gelen yıldırım yüklerinin sivri uç üzerinde toplanması, bulutla yeryüzü arasındaki yük akışının dengeli bir hale gelmesine yardımcı olur. Yıldırımsavar nedir sorusu bu anlamda nasıl bir işe yaradığının da cevabını verir. Yıldırımdan korunma yönetmeliği bazında dış yıldırımlık sistemleri bu alanda kullanılır.

Yıldırımsavar Ne İşe Yarar?

Yıldırımların meydana gelmesini hızlandıran etkenler bulunur. Bu etkenler; yüksek yapıda bulunan binalar, kuleler, minareler, trafo tesisleri, anten direkleri, sivri uçlar, bayrak direkleri ve vericiler olarak sıralanabilir. Bu etmenlerin yanı sıra büyük yapılı binalar olan stadyumlar, fabrikalar, köprüler, hastaneler, petrol ofisleri, hava alanları ve hapishaneler gibi yerlerin de yıldırımdan korunması için paratoner kullandıkları görülür. Bütün binayı ve iş yerlerini kapsayan topraklama ve paratoner tesisi yapımı, mecburi kılınan bir durumdur. Yıldırımsavar fiyatları üzerinden uygun bir şekilde satın alım yapılabilir.

Yıldırımsavar Çalışma Prensibi

Bir korunma yöntemi olarak yıldırımsavar kullanımı çalışma prensibi itibari ile de oldukça basittir. Metal çubuğun varlığı, eş potansiyel düzlemde bozulma meydana getirir ve sıfır düzlemini yukarı doğru götürür. Paratonerin ucunda yer alan iyonlar bu noktada, gerilimin yoğunluğunu arttırıcı bir etki gösterir. Yıldırımın belirli bir uzaklığa düşmesindense yıldırımsavarın üzerine düşeceği varsayılır. Aktif paratoner sistemleri ile franklin çubuğunun çalışma prensibi aynıdır. Yıldırım deşarjı esnasında tüm akımları bir noktada toplama ve toprağa ulaştırma işlemi yıldırımsavarın çalışma prensibini özetler.

Yıldırımsavar Çeşitleri

Yıldırımdan korunma yönetmeliğinde kendisine yer bulan ve yıldırımsavar olarak kullanılabilecek pek çok çeşit bulunur. Piyasa içerisinde birçok paratoner markası bulunmakla beraber, yönetmelik tarafından geçerliliği olan sistemlerin tercih edilmesi zorunludur. Paratonerin tasarımı, kapasitesi ve çeşitleri açısından birçok alana ayrılan etmene göre değerlendirme yapabilmek mümkün olur. Yıldırımsavar olarak da bilinen paratonerlerin fiyatları, özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Yıldırımsavar çeşitleri yönetmenlikte; Faraday Kafesi, Franklin Çubuğu, Aktif Paratoner ve Radyoaktif Paratoner olarak yer alır. Radyoaktif paratoner, getirilen düzenleme ile beraber tüm dünyada kullanımı yasaklanan korunma sistemi olarak bilinir.

Yıldırımsavar Malzemeleri

Yıldırımsavar tesisatında kullanılan birçok malzeme bulunur. Bu malzemeler; iniş iletkenleri, yakalama çubuğu, direk, topraklama ve bağlantı parçaları olarak sıralanabilir. Bu etmenlerin hepsi paratoner tesisatı esnasında kullanılır. Bu malzemelerin özelliklerini ise şöyle sıralayabilmek mümkün olur;

– Yakalama Çubuğu; 16 mm kare boyunda 50 Cm’lik ölçeklerde olan paslanmaz çeliktir.

– İniş İletkenleri; 2.30 ya da 2.50 mm kesitli bakır iletkenlerdir.

– Bağlantı Parçaları; Yıldırımsavar tesisatı esnasında bağlantı yapılırken bağlantı parçaları, kroşeler ve bağlantı klemensleri kullanılır.

– Direk; Galvanizli boru olarak üretilen direklerin her biri 6 metre boyundadır. Duvara ya da çatıya altlık olarak kullanılan direk, kelepçeler ve gergi telleri ile birbirlerine bağlanır.

Bir önceki yazımız olan Solar Sistemlerde Yıldırımdan Korunma başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.