Trafo Köşkü Nedir?
Trafo Köşkü Nedir?
Elektrik iletim hatlarının, elektrikli cihazların vazgeçilmez ögelerinden biri olan trafo, elektrik sistemlerinde gerilimin kontrol edilmesi işlemini sağlamaktadır. Bilmeyenler için trafo nedir sorusuna cevaben, trafo elektrik enerjisinin elektromanyetik
indüksiyon yöntemi ile alçaltılması ya da yükseltilmesi amacıyla kullanılan elektrik sistemi ögesidir. Trafo, elektrik devresindeyüksek gerilimin düşürülmesi gereken ya da gerilimin yükseltilmesi için kullanılan araçtır. Kullanım amacı oldukça geniş olan trafoların kullanıldıkları yerlere göre de farklı çeşitleri bulunmaktadır.
Trafo Tam Olarak Ne İçin Kullanılır?
Trafoların kullanım alanları oldukça geniştir. Kullanıldıkları alanlara göre üretim şekli ve cinsi farklı olan trafolar bulunmaktadır. Evlere gelen elektriğin ana dağıtım hatlarından sonra düşürülerek evlere verilmesi gerekir. Bunun için de mahallede trafo merkezleri bulunur. Trafo köşkü adı verilen bu yapıların içindeki trafolara gelen yüksek gerilimli elektrik enerjisi düşürücü trafolar yardımıyla evlerde kullanabilen değerlere indirgenir. Burada kullanılan trafolara düşürücü trafo adı verilir.
Peki, bunun dışında trafo ne işe yarar sorusuna cevap vermek gerekirse; trafo elektrikli cihazların, şarj aletlerinin, elektronik cihazların içinde de kullanılmaktadır. Buradaki görevi ise genellikle düşürücü trafo işlevi görmektir. Trafolar elektriğin bir yerden başka bir yere taşınması sırasında elektrik hatlarının mesafesinin uzunluğundan dolayı düşen gerilimin belirli noktalarda yükseltilerek son kullanıcıya ulaştırılmasını da sağlarlar. Bu amaçla kullanılan trafolara ise yükseltici trafo adı verilmektedir.
Trafoların Diğer Kullanım Alanları
Trafo ya da transformatör olarak adlandırılan cihazlar, doğru akım adı verilen DC devrelerinde kullanılmazlar. Trafolar, evlerde kullanılan ve adına alternatif akım adı verilen AC devrelerde kullanılırlar. Gerilimin alçak ya da yüksek olarak dönüştürülmesi gereken yerlerde kullanıldıkları amaçlara göre de farklı şekilde adlandırılırlar. Bu cihazlar şunlardır.
1- Oto Transformatör: Yapısı küçük ve yüksek verimlilikle çalışan bu ip trafolar genellikle şarj aletlerinin ya da elektronik cihazların içinde kullanılırlar.
2-Yalıtım Trafoları: Yalıtım trafolarının amacı, gerilim dönüştürmenin dışında iki farklı elektrik devresinin arasında yalıtım sağlanması amacıyla kullanılır.
3-Yükselici Trafolar: Bu trafoların iriş gerilimleri düşük olmasına rağmen çıkış gerilimleri daha yüksektir. Elektrik hatlarında gerilim düşümlerinin yaşandığı noktalarda kullanılırlar. Daha kompakt olanları ise TV’lerin içinde kullanılmaktadır.
4-Ölçüm Trafoları: Ölçüm trafoları gerilimin yüksek olduğu elektrik devrelerinde ölçü cihazının bağlanarak şebekede gerilim, akım, güç ölçümü gibi ölçümlerin yapılabilmesini sağlamak amacıyla kullanılır. Trafo köşkü gibi yüksek gerilimli alanlarda bu tip trafolar sıklıkla kullanılır.
Transformatörlerin Çalışma Prensipleri
Trafolar, elektrik iletimini elektromanyetik manyetik indüksiyon yöntemi ile sağlayan araçlardır. Transformatörler nüve adı verilen ev genelde kare şeklinde sac plakalarının üst üste preslenmesi ile oluşan bir yapı üzerine iki farklı bobinin sarılması ile oluşturulur. Aralarında elektriksel bir bağlantı olmayan bu bobinlerin birine primer yani giriş sargısı diğerine ise sekonder yani çıkış sargısı adı verilmektedir.
Giriş sargısına, elektrik enerjisi verildiğinde çıkış sargısından trafonun çeşidine göre bir gerilim elde edilir. Aralarında elektriksel bağlantı bulunmayan bu bobinler içinden elektrik enerjisi geçtiğinde nüve üzerinde bir manyetik akım oluştururlar. Oluşan manyetik akımın nüve üzerinden iletilmesi sonucu çıkış sargısından gerilim elde edilir.
Çalışma Yerlerine Göre Trafolar
Trafolar elektrik enerjisinin olduğu her yerde bulunurlar. Bundan dolayı da kullanım yerlerinin birden fazla adı vardır. Trafolar sıcak ve soğuk hava şartları, basınç altında çalışma, su altında çalışma koşulları göz önünde bulundurularak imal edilirler. Bu trafolar yer altı tipi, su altı tipi ya da iç mekan tipi olarak adlandırılmaktadırlar. Trafo köşkü gibi yerlerde kullanılan trafolar ise iç mekan tipi trafolardır.
Trafo Fiyatları
Transformatörlerin kullanım alanı, çeşidi ya da büyüklüğüne göre fiyatlandırılır. Piyasada istenilen özelliğe göre trafo bulmak mümkündür. Daha büyük ihtiyaçlar için üretilen trafolarda fiyatlandırma genelde proje bazlı yapılmaktadır.
Bir önceki yazımız olan Topraklama Raporu Örneği başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.