Topraklama Direnci Kaç Olmalı?

Topraklama, ani aşırı gerilimlerden korunma yöntemi olarak, can ve mal güvenliğini elektriksel akımlardan ve etkilerden koruyan temel faktörlerden biridir. Topraklama direnci ölçümü yapılarak her bine ve yapının, topraklama sistemi yapılmalıdır. Türkiye ve dünya standartlarına uygun topraklama sistemleri ve doğru ekipmanlar ile uygulanması, tesislerin ve insanların güvenliğini sağlar.

Topraklama işlemi temel olarak 3 grupta değerlendirilir. İşletme topraklaması, koruma ve fonksiyon topraklaması olarak değerlendirilirler. Hem elektriksel etkilerden hem de yıldırımdan korunma sağlamak için uygulanan topraklama, belirli direnç oranına göre yapılmaktadır.

Topraklama Özgül Direnci

Topraklama direnci kaç olmalı konusunda belirlenen standartlar bulunmaktadır. Dış yıldırımlık ve iç yıldırımlık sistemleriyle entegre şekilde uygulanan topraklama, maksimum 10 Ohm değerinde olmalıdır. Dış yıldırımlık sistemleri, yıldırımı doğrudan yakalayarak toprağa ileten temel öğelerden biridir. İç yıldırımlık sistemleri ise 3 temel sınıfta ve kademeli olarak uygulanan yöntemlerdir.

Yıldırımdan korunma sistemi olarak uygulanan yöntemlerde, toprak hattı ve direnç değerleri önem arz etmektedir. Meger adı verilen cihazlarla tespit edilen toprak özgül direnci, uygulanacak topraklayıcıları ve miktarlarını belirleyen unsurlardır.

Topraklama Direnç Değeri

Nötr topraklama direnci yani NTD’ler, nötr ve toprak arasına bağlanan unsurlardan oluşur. Ani akım değişikliklerinde arıza oluşmaması için toprak direncini artıran ve ideal değerde oranlayan unsurlardır. 10 Ohm’nin altında olan ideal toprak dirençleri, 5 Ohm’nin altında olmaması gereklidir.

Kullanılan topraklama sistemleri, iç ve dış yıldırımlık sistemlerine ve tesise göre ideal direnç değeri belirlenmelidir. Ani akım ve ani aşırı gerilimlerden korunma için kullanılan korunma sistemleri, cihazların da güvenliğini sağlayan temel unsurlardır.

Nötr Topraklama Direnci

Topraklama sistemleri kullanılırken, korozyona dayanıklı ürünler seçmek veya korozyon bandı kullanmak önem taşır. Antikorozif ürünler ve bimetal ürünler kullanılması, topraklama sistemlerinin nitelikle kurulmasını sağlar.

Nötr topraklama direnci olarak kullanılan ekipmanlar, toprak arızasında oluşan akımı düzenler. Direnç değerini artırır ve güvenli seviyede olmasını sağlar. Dolayısıyla belirlenen değerlerde yani 10 Ohm’ye kadar değer sağlanan toprak direnci, elektriksel dönüşümün ideal biçimde sağlanması için 5 Ohm’nin altına inmemelidir. Bu fonksiyon için ise NTD’ler kullanılır.

Topraklama Direnci Minimum OHM Değerleri

Toprak meğeri ile yapılan topraklama direnci ölçümü, Elektrik Tesislerinde Topraklamaları Yönetmeliği dahilinde yapılır. Topraklayıcı yayılma direnci ile topraklama iletkeni dirençlerinin toplamı, toprak direnci olarak nitelendirilmektedir.

Resmi Gazete ile sunulan yönetmelikte, net belirtilen ya da sınırlandırılan herhangi bir topraklama değeri bulunmamaktadır. Fakat bina ve tesisler için ideal değerlerin 5 ila 10 Ohm aralığında olması gerektiği bilinmektedir. Maksimum değer hesaplaması; TT ve TN yani sistem türüne göre yapılmaktadır. Sigorta cihazları, kaçak akım rölesine ve kullanılan ekipmanlara göre, mühendisler tarafından ölçümleme ve değerlendirme yapılır.

Topraklama Direnci İdeal Değeri İçin Yapılması Gerekenler

Koruma topraklamasında 5 Ohm ve işletme topraklamasında 2 Ohm değerlerinde olması gereken sınır değerler bulunmaktadır. Nötr topraklama direnci, saha uygulamalarına göre belirlenmekte ve projelendirilerek uygulanmaktadır.

Sanayi ve organize sanayi bölgelerinde uygulanan ve ideal topraklama değerlerinin elde edilmesi için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Toprağa ilave edilen çeşitli madde ve madenlerin yanı sıra, karot makineleri ile kazma işlemleri yapılır. Toprak direncine ulaşmak için yapılan karot işlemleri, zeminlerde delik açılarak toprak direncine erişmeyi sağlar.

Kullanılacak her alana bağlı olarak doğru topraklama sistemleri uygulanmalı ve standartlara uygun kaliteli ürünler kullanarak, can ve mal güvenliği sağlanmalıdır. TSE ve IEC standartlarına uygun ekipman ve donanımlar ile bina ve tesislerin türlerine göre yıldırımlık sistemleriyle senkronize kullanılmaları gereklidir.

Bir önceki yazımız olan Reaktif Güç Nedir başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.