Paratoner Tesisat Montajı
Paratoner Tesisat Montajı
Yoğun yağmur alan bölgelerde, yıldırım olaylarının daha çok gerçekleştiği görülmektedir. Yıldırım olaylarına karşı tedbir alınmadığı zaman can ve mal kaybı yaşanmaktadır. Paratoner nedir? Yıldırım düşmesini olayında oluşan yüksek elektrik akımının yakalanarak can ve mal kaybına neden olmadan toprağa iletilmesini sağlayan sistemdir. Paratoner tesisat montajı için öncelikle bina yapısı ve topraklama ölçümlerinin yapılması gerekir. Özellikle yüksek binalar ve sanayi bölgeleri yıldırımdan daha fazla etkilenen yerlerdir.
Paratoner Topraklama
Paratoner montajı yapılırken bazı ön hazırlıkların yapılması gerekir. Topraklama direnci ölçülmeli ve toprak direnci en fazla 10 ohm olmalıdır. Koruma borusunun topraklama şartlarına uygun yerleştirilmesi gerekir. Paratoner taşıyıcı direğin montajının yapılacağı yerin tespit edilmesi ve ikaz levhasının yerleştirilmesi gerekir. İniş iletkenlerinin dış yalıtımları sağlam olmalı ve kablo kesitleri istenilen ölçüde olmalıdır. Paratoner tesisat montajı öncesinde tüm ölçümlerin mevzuatta belirtilen ve yetkilendirilmiş kişiler tarafından yapılması gerekir.
Paratoner Montajında Dikkat Edilecekler
Paratoner montajı aşamasında dikkat edilmesi gereken birçok işlem bulunmaktadır. Bunlardan bazıları, paratoner takılacak binanın en üst tepesinin seçilmesi ve bu noktadan en az 1.5 metre yüksekte olacak şekilde yerleştirilmesi gerekir. Paratoner tesisat montajı için kullanılacak olan bakır iletkenlerin %99.5 saflıkta elektrolitik bakır olması gerekir. Paratoner kurulacak binanın topraklama direnci 5 ohm olmasına dikkat edilmelidir. Topraklama direnci yüksek olduğunda ek iletkenler kullanılmalıdır. Çatılarda bulunan anten türü cihazların paratonere bağlantısı yapılmalıdır. Paratoner ile toprak arasındaki iletken kablonun bina dışından çekilmesi önemlidir.
Yapıldığı Yer
Paratoner nedir? Basit olarak olası yıldırım olaylarında yere iletilmeye çalışılan elektrik akımının yakalanmasını ve çevreye zarar vermeden toprağa iletilmesini sağlayan alet olarak tanımlanır. Paratoner nedir denildiğinde gökyüzü ile yeryüzü arasındaki elektrik yükü akması olayının güvenli yapılmasını sağlayan sitemdir denilir. Paratoner montajı yapılacak yerler arasında, yüksek binalar, cami minareleri, trafo tesisleri, tv ve telsiz anten direkleri, radyo vericileri, kuleler, sivri uçlu tüm yapılar bulunmaktadır. Yıldırımdan etkilenebilecek yapılar arasında, hastaneler, askeri tesisler, okullar, stadyumlar, gaz dolum tesisleri, yakıt istasyonları, köprüler, havaalanları gibi tüm binalar bulunmaktadır.
Paratoner Çeşitleri
Yıldırımdan korunmak için yapılan paratoner tesisat montajı iki şekilde yapılmaktadır. Bunlar iç yıldırımlık ve dış yıldırımlıktır. Yıldırımın direk teması ve ilk etkilerine karşı yapılanı dış yıldırımlıktır. Yakın çevreye düşen yıldırımlar elektrik hatlarında etki oluşturacağı için buna karşı yapılan paratoner montaj sistemi ise iç yıldırımlık çeşididir.
Franklin Çubuğu
Paratoner nedir denildiğinde yüksek binalar üzerinde gösterilen sivri uçlu çubuklar Franklin çubuğudur. Korunacak olan yerin en yüksek yerine yerleştirilen sivri uçlu çubuk yıldırımdan koruma sistemidir. Bu çubuklar üzerinden indirme iletkenleri ile topraklama sistemine bağlanması gerekir. Franklin çubukları sistemleri geliştirilerek yıldırım olaylarında koruma yapacağı alan çapı mümkün olduğu kadar genişletilmektedir. Bir bina üzerine Franklin çubuğu paratoner montajı yapılmış ise yıldırım olaylarına karşı montajın yapıldığı bina ve yakın çevresini koruma altına alacaktır.
Faraday Kafesi
Faraday kafesi, koruma kafesi olarak tanımlanabilir. Korunmak istenen binanın en yüksek yerlerinden toprağa kadar olan tüm dış bölümlerinde kesintisiz iletkenler ile dikey ve yatay şekilde sarılmasıdır. Bu genellikle geniş yapılı ve üst bölümü düz geniş bir alana sahip binalar için yapılmaktadır. Faraday kafesi şeklinde yapılan yıldırım korumu sistemi birçok noktadan topraklama sistemine bağlanır ve iyi bir yıldırım topraklaması yapılmış olur. Bu sistem binanın ya da tesisatın tamamını yıldırım düşmesi sonucu oluşacak yüksek elektrik akımına karşı korumuş olacaktır.
Bir önceki yazımız olan Topraklama Raporu Örneği başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.