Paratoner Ne Demek?

Paratoner halk arasında yıldırımsavar olarak da bilinmektedir. Paratoner ne demek? Havadaki elektrik enerji yükünün toprağa iletilmesini sağlayan aletlerdir. Bulutlu havalarda iki bulutun çarpışması ya da sürtüşmesi sonucu iki bulut arasında elektron boşalması meydana gelir ve büyük bir ışık görüntüsü ortaya çıkar. Bu ışık görüntüsüne şimşek denilmektedir.

Şimşeklerin, yıldırıma dönüşebilmesi için bulutlar arasında oluşan elektrik akımının toprağa iletilmesi gerekir. Bu iletim esnasında paratoner ile yıldırım yakalanamazsa yıldırım dokunduğu yerlerde büyük hasarlar oluşturacaktır. Paratoner ne işe yarar denildiğinde, yüksek enerji akımına sahip olan yıldırım olaylarının can ve mal güvenliği için risk oluşturulmadan toprağa iletilerek etkisiz hale getirilmesini sağlar denilebilir.

Paratoner Nedir?

Kısaca tanımlanacak olursa, paranoter yıldırımdan korunmak için yüksek binaların en yüksek noktalarına yerleştirilen özel tasarımlı aletlerdir. Paratoner ne demek açıklamasında, paratonerin tek başına kullanılması bir anlam ifade etmemektedir. Bina tepelerine yerleştirilen paratonerlerin bir iletken ile toprağa bağlanması gerekir. Topraklama sistemine bağlanan paratoner gelen yıldırım akımını toprağa iletir ve etkisizleştirir.

Nasıl Çalışır?

Paratoner nasıl çalışır, çalışma prensibi olarak topraklama iletimi için kullanılan metal çubuklar eş potansiyel düzlemini bozacak ve yıldırımın yeryüzü ile buluşmasında etkisiz duruma getirilmesini sağlayacaktır. Paratoner aletlerinin ucunda bulunan iyonlar gerilim durumunu artırmakta ve bulutlardan gerçekleştirilen elektrik boşaltım yükünü nötr olarak kabul eder, yakın çevreye düşme ihtimali olan yıldırımı üzerine çekerek topraklama sistemine aktarılmasını sağlayacaktır. Paratoner ne işe yarar, aktif bir paratoner belirli bir etki çapına sahiptir. Sahip olduğu çap alanı içerisinde bulunan tüm çevre ve binalarını yıldırım düşmesine karşı korumuş olacaktır.

Ne İşe Yarar?

Paratoner aletleri, yıldırımdan korunmayı sağlamaktadır. Bu paratoner ne işe yarar sorusunun en basit cevabıdır. Yıldırım olaylarının gerçekleşmesini hızlandıran etkenler arasında, yüksek yapıdaki binalar, kuleler, trafo tesisleri, minareler, bayrak direkleri, sivri uçlu yapılar ve haberleşme vericileri gibi birçok yapı sayılabilir. Toplu yaşam alanlarında kullanılan, stadyumlar, cami, fabrika, köprü, petrol ofisi, askeri tesisler, hastaneler gibi yerlerin yıldırımdan korunması için paratonerlerin kullanılması gerekir. Paratoner ne demek ve neden kullanılması gerektiği yönetmeliklerle belirlenmiştir.

Paratoner Nasıl Yapılır?

Paratoner nasıl çalışır ve hangi malzemelerden oluşur? Paratonerler sivri uçlu metal bir çubuk, iletken tel ve topraklama işleminde kullanılan metal levhalardan oluşmaktadır. Sivri uçlu metal binanın en yüksek yerine takılır. Metal levhalar ise yerde toprağa gömülür. Sivri uçlu metal ile toprağa gömülü bulunan levhalar, metal iletken tel ile birbirine bağlanır. Bağlantı bina dışından yapılır. İyon yükleri, sivri uçta toplanacak ve bulut ile yer arasındaki elektrik yükü aktarımı paratoner aleti ile sağlanacaktır. Yıldırımdan korunmak için en doğru sistem paratoner sistemlerinin kullanılmasıdır.

Paratoner Çeşitleri

Yıldırımdan korunmak için binalar paratoner kullanmak zorundadır. Binaların yapısı ve çevresel özelliklere göre çeşitli özelliklerde paratoner üretimleri yapılmaktadır. Paratonerler farklı markalar tarafından, kapasite, tasarım ve çeşitlerine göre gelişen teknolojiye uygun olarak üretilmektedir. Paratoner çeşitleri olarak;

Franklin Çubuğu,
Faraday kafesi,
Aktif paratoner,
Radyoaktif paratoner çeşitleri piyasada bulunmaktadır.

Paratoner Malzemeleri

Paratoner tesisatının amacı bulut çarpışmaları sonucu oluşan aşırı yüksek gerilimli akımların can ve mal güvenlik riski oluşturmadan topraklama sistemine aktarılmasıdır. Doğru bir paratoner sisteminin yapılabilmesi için paratoner yapımında kullanılan malzemeler, yakalama çubuğu, bağlantı parçaları, iniş iletkenleri, bağlantı direği ve topraklama sistemlerinden oluşmaktadır. Paratoner sisteminin yapımında bu malzemelerin tamamı kullanılır. Topraklama sistemi bağlantısı bina topraklama sistemine bağlantı yapılabildiği gibi paratoner için ayrı bir topraklama sistemi de oluşturulabilir.

Bir önceki yazımız olan Solar Sistemlerde Yıldırımdan Korunma başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.