Paratoner Ölçümü Nasıl Yapılır?

Paratoner ölçümü ve bakımı yılda en az bir kere olmak üzere mutlaka yapılmalıdır. Bu, kanuni bir zorunluluktur. Peki, paratoner bakımı ve ölçümü nasıl yapılmalıdır? İşte paratoner ile ilgili tüm bilgiler:

Paratoner Nedir?

Paratoner, yıldırım ve yıldırımın etkilerinden kurtulmak için kullanılan bir alettir. Paratoner’in diğer adı yıldırım savardır. Paratoner’in bir çalışma mantığı vardır. Paratoner, havayı delerek en kolay şekilde elektrik yükünün toprağa aktarılmasını sağlayan bir sistem üzerine kuruludur. Bulutta bulunan yük eksi ise zıt kutuplar birbirini çekeceğinden artı yükler iletken aracılığı ile paratoner başlıkta toplanır.

Paratoner, iki bulutun birbirine sürtmesi, birbiri ile çarpışması ya da elektronlarının boşalması sonucunda meydana gelen şiddetli ışık patlamasına engel olmak amacı ile kullanılır. Paratoner sistemi yüksek binaların ve yüksek yapıların zarar görmemesi için oluşan yıldırımların toprağa aktarılmasını sağlar. Bu anlamda paratoner bakımı çok önemlidir.

Paratoner Ölçüm İşlemi

Topraklama tesisatı için ölçüm yapılır ve bu ölçüm paratoner ölçümü içinde aynı şekilde uygulanır. Eğer binada doğru bir topraklama varsa, paratoner topraklanması sırasında eş potansiyel bara yapılır. Yapılan topraklama doğru değilse mecburen harici bir toprak hattı kurulması gerekir. Böyle bir durumda binanın dışarısında bulunan alana toprağın yaklaşık 20-45 cm altına, dokulu ve sıkı bir toprak tercih edilerek levhaların gömülme işlemi yapılır.

Gömülme işleminde levha yerine topraklama çubuğu da gömülebilir. Sonrasında direnç ölçümü yapılır. İdeal ölçüm 10 ohm olmalıdır. Eğer değer 10 ohm’dan daha yüksekse çubuk sayısı artırılmalı ve değer 10 ohm olana kadar çubuk ekleme işlemine devam edilmelidir. Paratoner ölçümü aşama aşama doğru bir şekilde yapılmalıdır.

Paratoner Bakımı

Paratoner bakımı, paratoner uygulamasında yapılan bütün işlemlerin ve uygulamada kullanılan aletlerin kontrol edilmesine denir. Yapının dışında kalmış olan ve artık paslanmaya yüz tutmuş ekipmanlar mutlaka onarılmalıdır. Uygulama esnasında en çok sorun çıkaran parçalar bağlantı ve kaynak noktalarıdır.

Paratoner bakım esnasında paratoner başlığı ve bağlantı noktaları kontrol edilir. Kontrol sırasında önemli olan yakalama ucu ve iletken kısımlarıdır. Eğer bu kısımda bağlantı gevşek ise bazı problemler ortaya çıkabilir. Topraklama için yapılan test esnasında ölçüm değeri istenilen değerde çıkmamışsa toprak içerisinde olan çubuklar değiştirilmelidir. Buna ek olarak bazı çubuklarda ilave edilebilir. Bu kısımlar paratoner ölçümü ve bakımı gibi işlemlerin düzgün ilerlemesi ve doğru olması için gerekli olan işlemlerdir.

Paratoner Ne İşe Yarar?

Paratoner, yıldırımdan korunmak için kullanılan bir sistemdir. Paratonerler ile bina ve tesislerin yıldırımdan korunması amaçlanır. Stadyumlar, köprüler, camiler ve depo gibi yerlere paratoner aleti takılabilir. Bu tür yerlerde topraklama ve paratoner tesisi kurulması mecburidir. Paratoner sisteminin birçok çeşidi vardır. Paratoner kurulacak yere göre paratoner çeşitlerinden hangisi uygun ise o seçilmelidir. Paratoner çeşitlerinde modellere göre fiyatlarda değişkenlik gösterebilmektedir.

Paratoner Montajlama İşlemi Aşamaları

Paratoner aletinin montajlama aşamaları şu şekildedir:

Yıldırımdan korunacak olan alanların en üst kısmından yaklaşık 1,5 m yükseğine paratoner montajlama yapılmalıdır.
Paratoner işlemi sırasında bakır malzemeler kullanılır ve bunlar %99,5 oranında saf olmalıdır.
Paratoner montajlama işleminden önce alanın topraklama ölçümünün yapılması gerekir.
Ölçümden sonra eğer direnç 5 Ohm ise sorun yoktur. Direnç 5 Ohm’dan yüksek ise bakır çubuklar ile direnç düşürülmelidir.
Bu aşamadan sonra bağlantı noktaları toprağın altına işlenmelidir.

Paratoner konusunda can ve mal güvenliği için mutlaka paratoner montajlama, bakım ve ölçüm işlemleri zamanında ve yönetmeliğe uygun bir biçimde yapılmalıdır.

Bir önceki yazımız olan Topraklama Raporu Örneği başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.