Topraklama Nedir? Nasıl Olur?

Topraklama Nedir? Nasıl Olur?

Elektrik ile çalışan cihazlarda muhtemel olarak ortaya çıkabilecek kaçaklara karşı alınan önlemlerden birisi topraklamadır. Topraklama nedir sorusuna verilebilecek en genel tanım ise; bahsettiğimiz bu kaçak riskine karşı araçların bir kısmının toprak içine yerleştirilmiş madensel levha ya da toprakla bağlantılı bir su şebekesine bağlanmasıdır. Topraklama işleminde topraklı priz ya da fişler kullanılır. İşlem sırasında toprak hattı kesintisiz olmalı ve herhangi bir sigorta bağlanmamalıdır.

Topraklama Neden Yapılır?

Topraklama işlemindeki en temel amaç, cihazlar üzerindeki kaçak akımları toprak içerisine akıtmaktır. Kullanılan topraklama kablosu vasıtasıyla bu akımlar toprağa geçer ve elektrikli cihazlardaki kaçak akım sorunu çözülmüş olur. Topraklama sayesinde hem elektronik cihazlar korunmuş olurken aynı zamanda insanların can güvenliği de korunmuş olur. Bu nedenle kullanılan bütün boruların metal kısımları, kurşunlu kablolardaki kurşun kılıflar ve elektrik motorlarının gövde kısımları için topraklama işlemi yapılmalıdır. Bunun yanı sıra elektrik üreten tesislerde, elektrik taşımayan kablolar için de topraklama yapılmak zorundadır.

Topraklama Nasıl Yapılır?

Topraklama işlemi son derece basit bir sistemle çalışır. Cihaz üzerindeki akımlar, topraklama kablosu vasıtasıyla toprağa akıtılır. Bu işlemde toprak geçiş direnci minimum düzeyde küçük olmalıdır. Topraklama yapıldığı esnada toprak ve kablo arasındaki geçişi sağlayan iletken uygun olmalıdır. Ayrıca toprağın da bu işleme uygun olması şarttır. Söz konusu işlemler devlet tarafından belirlenen topraklama yönetmeliğine bağlı yapılmalıdır. Özellikle canlıların yaşadığı topraklarda geçiş direnci çok düşük seviyede tutulmalıdır. Topraklama direncinin küçük olması, yıldırım olaylarında meydana gelebilecek yan atlamaları engeller. Canlıların barındığı topraklarda yapılacak olan topraklama işlemlerinde, geçiş direnci maksimum 10 ohm olarak yapılmalıdır. Söz konusu rakam, topraklama yönetmeliğinde açık şekilde belirtildiği için daha yüksek direnç uygulanması, yasal olarak suç kabul edilecektir.

Topraklama Kablosu Nasıl Bağlanır?

Topraklama işleminde yeşil çizgili sarı kablo, topraklama kablosu olarak bilinir. Kahverengi kablo nötr, mavi kablo ise fazı temsil eden kablodur. Topraklı prizden çekilecek olan, toprağa 1.5 metre derinliğe yerleştirilen bakır bir levhaya bağlanır. Eğer bir topraklama levhası mevcut değilse, bu kablo bir su borusuna lehimlenir ya da su borusuna takılan bir kelepçeye bağlanır. Avometre probununun bir ucu toprak kablosuna, diğer ucunu da cihaz gövdesindeki metal bir parçaya dokundurduğunuz zaman lamba yanıyorsa ya da avometre sinyal veriyorsa; topraklama işlemi başarıyla tamamlanmış demektir. Aksi durumda bağlantı hattında sorun olduğu anlamına gelir.

Topraklama Çeşitleri Nelerdir?

Topraklama işleminde temel olarak üç farklı çeşitten söz edilir. Bunlar; koruma topraklaması, fonksiyon topraklaması ve işletme topraklaması isimleriyle bilinir. Koruma topraklaması temel olarak meydana gelebilecek tehlikelerden canlıları korumayı amaçlar. Cihazlardaki izolasyon hataları nedeniyle insan vücuduna gelebilecek olan zararlar, koruma topraklaması ile yok edilir. İşletme topraklamasında ise, şebeke hatlarında yer alan elektrik devrelerinde oluşan aşırı gerilimleri ortadan kaldırmak amaçlanır. İşletme topraklamasında bölgedeki toprak direncinin 2 ohm’nin altında olması gerekmektedir. Son topraklama türü olan fonksiyon topraklaması türünde ise, muhtemel yıldırım olaylarından elektronik cihazların etkilenmemesi hedeflenir. Bu işlem sırasında ise direnç değerinin 10 ohm’nin altında olması beklenir.

Topraklama Malzemeleri Nelerdir?

Topraklama işlemlerinde şerit olarak bakır veya daldırma galvaniz, topraklama kazığı, topraklama levhaları, alüminyum ve eş potansiyel baralar, bakır bara, bakır tel, boru, ölçü aleti ve kaynak malzemelerine ihtiyaç vardır. Bunun yanı sıra iletkenliği artırmak için çeşitli kimyasal tozlara da ihtiyaç olacaktır. Söz ettiğimiz bu kimyasal tozlar için genel olarak gem tozu tavsiye edilir.

Bir önceki yazımız olan Kompanzasyon Panosu Yapımı başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.