Reaktif ceza; reaktif enerji tüketimine bağlı gelişen, şebekenin düşünülenden çok yüklenmesi ve kayıpların artması gibi nedenlerden dolayı normal tüketim bedelinin dışında ek fiyatlandırma yapılmasıdır.

Günümüzde pek çok tesis, faturalarının yüksek gelmesinden elektrik fiyatlarındaki artışın sorumlu olduğunu düşünmekte. 

Ayrıca dağıtım şirketlerinin herhangi bir bilgilendirme yapmaması nedeniyle her ay normal tüketim bedeli olduğunu düşünerek, reaktif ceza ödenmektedir. Bu durumda da kazançlarının bir kısmı çöpe gitmektedir.

Reaktif ceza ödeyip ödemediğimizi anlamak için aşağıdaki örnek faturayı inceleyebilirsiniz;

Örnek faturada ‘enerji bedeli tüm’ olarak belirtilen kısım asıl olarak enerji sağlayıcı şirketten alınan enerji fiyatıdır. Bunun yanında ‘dağıtım bedeli, enerji fonu, trt payı, btv’ kısımları her kullanıcıdan alınan vergi, katkı payı vb. ücretler olarak geçer. Ancak ‘kapasitif’ olarak gösterilen bedel reaktif cezadır. Reaktif ceza kapasitif yük kullanımına bağlı olarak ortaya çıkar. Diğer bir durumda, yani endüktif yüklerin fazla olması durumunda ‘kapasitif’ olarak gösterilen kısımda endüktif ya da bazı yerlerde reaktif şeklinde ifade edilir.

Eğer bir kullanıcının sözleşme gücü 9 KVA ile 30 KVA arasında ise endüktif güç aktif gücün %33 ‘ünü geçtiğinde, kapasitif güç de aktif gücün %20 sini geçtiği taktirde reaktif ceza uygulanmaktadır; sözleşme gücü 30 KVA’nın üzerinde ise endüktif güç aktif gücün %20 ‘sini geçti ise, kapasitif güç de aktif gücün %15’ini geçerse reaktif ceza işlemi uygulanmaktadır.

Örnek faturayı dikkatli incelediğinizde aktif güç tüketimi(P) =67.483,380 KW, endüktif reaktif güç tüketimi (QL)= 300,840 KVAR, kapasitif reaktif güç tüketimini (QC) = 14.363,040 KVAR olduğu görülür.

Yukarıdaki hesaplamada görüldüğü gibi, kapasitif güç aktif gücün %15’ ini geçmiştir ve reaktif cezaya tabidir.

Reaktif ceza ödememek için ne yapılmalı?

Reaktif ceza ödememek için öncelikle kullandığınız elemanların gücüne ve yük profiline uygun şekilde işinde uzman kişilere kompanzasyon sistemi yaptırılmalıdır. Bunun yanı sıra yapılan kompanzasyonun sürekliliğini sağlamak için kompanzasyon elemanlarının ömürleri bittiğinde ya da herhangi arıza halinde olabildiğince hızlı bir şekilde müdahale edilmesi için kompanzasyon takibinin de düzenli olarak yaptırılması reaktif cezadan kurtulmak için oldukça gereklidir.

Kompanzasyon sisteminin maliyeti, kullanıcının yük profiline ve kullanılacak malzemenin büyüklüğüne, sayısına vb. parametrelere , kullanılacak malzemenin markasına , yapılan işin zorluğuna göre değişmektedir. Bütün bunlar göz önünde bulundurulduğunda bile kar etme durumu oldukça yüksektir.

Kompanzasyon sistemindeki elemanların ömrü işletmenin profiline göre değişmekte olup, ortalama 2-3 yıl arasındadır.

Bu anlamda verilen faturayı dikkate alırsak;  reaktif ceza bedeli yaklaşık 2.242,31 TL olarak görülmektedir. Bu miktarın 2 yıl boyunca ödendiği düşünüldüğünde 24 * 2.242,31= 53.815,44 TL olmaktadır. Bir işletmeye uygulanan kompanzasyon sistemi maliyeti yaklaşık 6.000 TL olarak belirlenir. Ayrıca uzaktan takip yaptırılması da bu maliyeti çok fazla etkilemez ve sistem güvene alınmış olur.