Paratoner Topraklaması Nasıl Yapılır?
Paratoner Topraklaması Nasıl Yapılır?
Paratoner topraklaması tüm binalar için yapılabileceği gibi özellikle yüksek binalara ve yüksekliği bulunan cami minaresi gibi yerlere yapılması zorunludur. Paratoner, yağmur bulutlarında biriken statik elektriğin oluşturduğu yüksek gerilimli elektriğin toprağa iletilmesi sırasında canlılara ve her türlü ürüne zarar vermesini önlemek için yapılır.
Paratoner topraklaması nasıl yapılır? Bu işlemler normal bina topraklama sistemlerinde yapıldığı gibi bina dışında bir alanda toprak direnci ölçümü yapılan yere topraklama iletkenleri ile yapılan bağlantılar ile yapılmaktadır. Paratoner topraklaması için iletken topraklama kabloları bina dışından çekilir ve toprakta bulunan topraklama levhalarına bağlanır.
Paratoner
Paratoner topraklaması, bulutlardan oluşan yıldırım düşmesinin canlılara zarar vermeden toprağa iletilmesi için kurulan sistem paratoner sistemidir. Paratoner montajı yıldırım nedeniyle oluşan yüksek elektrik akımının direnci düşük olan toprağa iletilmesi için, binaların en yüksek yerine bir boru içerisinde bağlanılan ve bir ucu da topraktaki bakır ya da galvaniz levhalara bağlanarak yapılmaktadır. Paratoner montajı bağlantı iletken kablolar dışı yalıtım özelliği bulunan bakır teller ile yapılır ve bina içi topraklama sistemi için oluşturulmuş bir topraklama barası varsa buna bağlanması daha sağlıklı olacaktır.
Paratoner Nerelere Takılır?
Paratoner topraklama sistemleri genellikle, yıldırım düşme riski yüksek olan, sivri uçlu yapılar, minarelere, bayrak direkleri, gökdelenler, televizyon, telsiz, radyo ve baz istasyonu vericileri, anten direkleri, trafolar gibi tesislere yapılmaktadır. Bu özelliklere sahip yapı ve tesisler için paratoner montajı zorunludur. Bu işlemler Yıldırımdan Korunma Yönetmeliğine göre standartlara uygun olarak yapılmaktadır.
Yıldırım düşmelerine karşı yapılan bu sistemde en yüksek noktadan toprağa kadar kesinti olmayan bir iletken ile yapılmaktadır. Bina yapısına göre birden fazla paratoner bağlantısı yapılabilir ve birden fazla yerden, binanın dışından olmak şartıyla topraklama kabloları çekilir. Topraklama kabloları geçtikleri yerlerde hiçbir metal bölüm ile temas etmemelidir.
Paratoner Montajının Yapılması
Paratoner sistemi kurulabilmesi için, yakalama çubuğu, gövde direği ve bağlantı parçalarına ihtiyaç vardır. Yakalama çubukları, sivri uçlu ve paslanmaz çelikten olmalı, 50 cm boyunda, 16 mm kare kesitinde olmalıdır.
Gövde direği ise galvaniz bir boru ve 6 m uzunluğundadır. Bu galvaniz boru çatı ya da duvar bölümüne bir kelepçe ile iyice sabitlenir. Bina üstü geniş ve düz bir yapıya sahipse, bina üstünde köşe bölümler seçilir ve 15 m aralıklarla birden fazla noktaya yerleştirilir. Paratoner binaların en yüksek noktasına yerleştirilir ve en yüksek noktadan en az 1,5 metre yüksekte olması sağlanır. Paratoner topraklaması için kullanılacak olan bakır kabloların saflık oranı %95 oranında elektrolitik bakır özelliğinde olmalıdır. Bağlantı yapılacak toprağın direnç ölçümü 5 Ohm altında olması istenir. Paratoner topraklama alanı, tesis topraklama alanından 5 metre uzaklıkta olması önerilmektedir.
Topraklama Kimler Tarafından Yapılır?
Binalarda yapılacak olan tüm topraklama sistemleri Elektrik Mühendisleri Odasına kaydı bulunan Elektrik, Elektrik-Elektronik Mühendisleri tarafından yapılır. Toprak direncinin doğru ölçülmesi, bağlantı yapılacak iletkenlerin kesitlerinin ve özelliklerinin belirlenmesi, bağlantı noktalarının yapılması sağlıklı bir topraklama sistemi için önem taşımaktadır.
Paratoner Olmazsa Ne Olur?
Topraklama işlemleri binalarda oluşabilecek yüksek elektrik gerilimi gibi durumların canlılara ve cihazlara zarar vermesini önlemek için yapılmaktadır. Tesis içi topraklama yapsanız ve paratoner topraklaması olmadığı zaman, yıldırım nedeniyle oluşan yüksek elektrik akımından kurtulamazsınız. Yıldırım nedeniyle çok yüksek akım oluştuğu için paratoner olmadığında ve bu yıldırım binanıza denk geldiğinde tüm binanın tamamen yanmasına ve can güvenliğinin tehlikeye atılmasına neden olacaktır. Yapılacak olan paratoner hem can hem mal güvenliğini sağlamak için alınabilecek en iyi güvenlik tedbirlerinin başında gelmektedir.
Bir önceki yazımız olan Reaktif Güç Nedir başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.