Trafo Hesabı Nasıl Yapılır?

Trafolar, enerji üretim merkezleri ile son kullanım noktası arasında akımın iletilmesi, iletilen akımın yükseltilmesi ve düşürülmesi amacıyla kullanılmaktadır. Kullanım alanına göre trafoların güç hesaplamalarının yapılması gerekmektedir.

Trafo hesabı yapılırken, kullanılacak katsayılara dikkat edilmesi gerekir. Hesaplama işleminde ilk önce, binanın ihtiyacı olabilecek güç hesaplaması yapılmalıdır. Yani talep edilen gücün hesaplanması önemlidir. Talep edilen güç hesaplanırken, kurulu güç ile eş zaman katsayılarının çarpımı alınır.

Trafolar

Trafo nedir? Bir nüve üzerine iki bobinin sarılmasıyla oluşan bir sistemdir ve elektrik akımının yükseltilmesi ya da düşürülmesi için kullanılmaktadır. Elektriğin verildiği bobin verici, ikinci bobin ise alıcı bobindir. Birinci bobin genellikle primer bobin, ikinci bobin ise sekonder bobin olarak adlandırılmaktadır. Bobinlerin sarım sayıları farklı olmalıdır. Aynı sarım sayısı olduğunda giriş akım değeri ile çıkış akım değeri birbirine yakın olacaktır. Genellikle 220 V elektriği 12 V’a dönüştürmek için kullanılmaktadır. Ya da 12 V elektriği 220 V elektriğe yükseltmek için trafolar kullanılmaktadır.

Trafo Tipleri

Trafo tipleri ile ilgili farklı terimleri duyarsınız. Trafo hesabı yapılırken trafo tipine göre sarım sayıları belirlenir. Gerilim düşürücü trafolar için primer sarımı, sekonder sarım sayısından fazla olmalıdır. İzolasyon trafosu için primer ve sekonder sarım sayıları eşit olmalıdır. Gerilim yükseltici trafo tipleri için pirem sarım sayısı düşük, sekonder sarım sayısı fazla olmalıdır. Trafoların asıl amacı elektrik geriliminin yükseltmek ya da düşürmektir.

Trafolar Ne İşe Yarar?

Elektriğin üretildiği yerden son kullanım yerine en az verimlilik kaybı ile akımın taşınması trafolar aracılığı ile sağlanmaktadır. Trafolar üretim yerinde elektriği binlerce volta yükseltir ve istenilen yere taşınmasını sağlar. Önemli olan trafo hesabı değerlerinin doğru kullanılarak hesaplamanın doğru yapılması ve ihtiyaç duyulan trafonun belirlenmesidir. Elektrik üretim yerinden yüksek gerilim olarak gelen elektriğin kullanım yerinde kademeli olarak indirilmesi gerekir. Tek faz trafolarda 220 volt, üç faz trafolarda 380 volt akım kullanılmaktadır.

Trafo Kullanımları

Trafo çeşitleri kullanım alanlarına göre belirlenmektedir. Her binanın kendi trafosu olmak zorundadır. Özellikle işletmeler yer değiştirdiğinde ya da faaliyetlerine son verdiğinde sahip oldukları trafoları ikinci el trafo olarak satabilirler. Trafolar yeni kurulan ya da ikinci el olarak alınan bir sistemde olsa mutlaka trafo bakımı ile yetkilendirilmiş uzman kişiler tarafından yapılması ve tüm hesaplamalarının yapılması gerekir. Trafo hesabı tesisin ihtiyaç duyacağı akım değerine göre yapılmalı ve kullanılacak trafo modeli belirlenmelidir.

Hesaplama ve Bakımın Yapılması

Kullanılan tüm trafoların kurulum, bakımı ve trafo güç hesaplamaları Elektrik Mühendisleri Odasına kayıtlı bulunan Elektrik Mühendisliği diplomasına sahip uzmanlar tarafından yapılması zorunludur. Bu ilgili kanun yönetmelikleri ile belirlenmiştir. Trafo güç hesaplamaları yapılırken, kullanılacak tek kesitleri, nüve pencere genişliği gibi hesaplamaların dikkatli yapılması katsayıların doğru kullanılması gerekir.

Trafo bakımlarında giriş ve çıkış bağlantıları, topraklama sistemi bağlantıları temizlenir ve bağlantı yerleri kontrol edilerek iyice sıkıştırılır. Yalıtım açısından trafo dışında boya dökülmesi varsa buralar tekrar boyanarak yalıtım özelliğini koruması sağlanır.

Trafolarda Yağ Kullanımı

Trafoların izolasyonunun sağlanması ve güvenli çalışmaları yağ ile sağlanmaktadır. Trafoların yüksek gerilim sonucu ısınmalarını önlemek ve hızlı bir şekilde soğutulması için yağ kullanılmaktadır. Yetkili kişiler tarafından tüm trafo çeşitleri her yıl düzenli olarak bakımdan geçirilmelidir. Bakım yapılırken kullanılan yağ seviyesinde düşme var mı, yağ özelliği test edilerek yapıda bozulma olup olmadığı test edilmelidir. Ayrıca trafoların dış bölümünde yağ sızıntısı olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Bir önceki yazımız olan Topraklama Raporu Örneği başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.