İzole Trafo Nedir?

İzole olarak faaliyet göstermekte olan şebekelerin asıl elemanı izole trafosudur. Nüve ile sargılar arasındaki izoleyi sağlamakla görevli, yalıtım amacı ile alternatif akım şebekesine bağlı bulunan güç cihazları içerisinde, primer ile sekonder sargıların izole edildiği cihazlara izole trafo denilir.  İzolasyon trafosu olarak da bilinen bu cihaz, sekonder ile primer arasındaki güvenli yalıtımı da sağlar. Hatlardan çıkan sargının tamamen izole edilmesi, şebekeden çıkabilecek olan yüksek akımdan korunmaya yardımcı olur. İzole trafo nötrü topraklanmamış olan trafo olarak da bilinir.

İzole Trafonun Yararları

Trafo çeşitleri arasında yer alan izole trafo insanların çarpılma riskinin olduğu yerlerde kullanılır. Trafonun her iki ucu ayrı ayrı toprağa karşı avometre ile ölçüm yapıldığında aynı değeri göstermelidir. Güvenlik bakımından aşırı hassasiyet isteyen tesislerde trafo sargıları, elektriksel açıdan birbirlerinden ayrılırlar. Sekonder ve primer sargıların mutlaka yalıtım işleminden geçmesine özen gösterilmelidir. Sekonder akımda meydana gelebilecek olan herhangi bir gerilim, elektrik çarpmasının da meydana gelebilmesine neden olur. Ancak izole edilmiş olan trafo, bu çarpılmanın önüne geçer.

İzole Trafo Nedir?

İzole Trafo Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

İzole trafo kullanımı yapılırken uyulması gereken bazı adımlar bulunur. Öncelikle çalışma esnasında masaya doğru doğrudan bağlantı gerçekleştirilir. Bu sırada kullanılacak olan elektrik, şehir şebekesi üzerinden izole edilmiş olacağı için çarpılma riski söz konusu olmaz. İzolasyon trafosu üzerinde çalışılırken dikkatli olunması gerekir. Çalışma esnasında bir ucuna dokunulduğu zaman çarpılma durumu söz konusu olmamakla beraber, aynı anda iki uca birden dokunma durumu söz konusu olduğunda yalıtımın yapılmış olması önem arz eder. İzolasyon trafosu alınırken trafo üreticileri tarafından farklı fiyat aralıkları verilir.

İzole Trafo Bağlantıları

Şebekelerde meydana gelen manyetik gürültülerin yüksek yansımaması açısından izole trafo kullanımı söz konusu olur. 3 fazlı izolasyon trafosu daha çok step motor ile servo motor beslemesinde, sistemde yer alan parazitlerin önlenmesi için kullanılır. Beslenmiş olduğu yükün daha sağlıklı bir şekilde çalışmasında etkili olan izole trafo bağlantıları yapılırken her iki ucun da giriş bağlantılarına dikkat etmek gerekir. Yük ile şebekelerin birbirinden ayrı yalıtımının yapılması için bu bağlantılara gerek duyulur.

İzole Trafo Çalışma Prensibi

Yüksek gerilimli ve farklı dönüşüm oranlarına sahip olan trafolarda tercih edilir. Sekonder akım ile primer akım arasında bir bağlantı durumu söz konusu olmadığı için, manyetik alanla endükleme meydana gelir. Sekonde uçlarından sadece bir tanesine dokunmak çarpılma tehlikesinin oluşmasına neden olmaz. Primer akımda meydana gelen faz, trafoda biriken elektrik yüklerinin sekondere aktarılmamasından ötürü ortaya çıkar. Bu durumda devreye izole trafo sistemi girer ve primer ile sekonder arasındaki faz farkı minimum seviyeye indirilir. Elektriksel parazitler primerden kaynaklı olarak izole trafodan geçememekte ve yükse zararı olmamaktadır.

İzole Trafo Nedir?

IGBT

İzole trafolarda sıklıkla kullanılan bir sistem olarak IGBT, alternatif akımlara karşı izolasyon trafolarının güvenlik oluşturamamasından ötürü kullanılır. Bu durumlarda koruma işlemini sağlayan şok bobinleri, akıma dönüştürülmüş olan alternatif akım hattına direk bağlanır ve IGBT devreye girer. DC izolasyon bobinleri, AC şebekelerinde meydana gelen dalgalanmaları azaltmak için de kullanılır. Voltaj değerini düşüren bazı cihazlarda, AC şebekelerinde meydana gelmiş dalgalanmaları azaltma durumu da yaşanır. Yüksek frekansa dayanıklı olan IGBT, sistemin uygunluğuna ilişkin en zor şartlarda bile etkili bir faaliyet göstermesi ile bilinir. İzole trafo sistemlerinde yer alan koruma sistemindeki düzen, insanların elektrik çarpılmaları sonucu herhangi bir sağlıksal hasara uğramamaları için devreye girmiştir.

Bir önceki yazımız olan Solar Sistemlerde Yıldırımdan Korunma başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.