Nötr ve faz, enerji üretimi, dağıtım ve iletim sisteminin iki önemli varlığıdır. Bir pilin pozitif tarafı faz ve negatif tarafı nötr olarak düşünülebilir. Tek fark DC devresindeki akımın pozitif terminalden negatif terminale akması, ancak AC devresinde her iki yönde de akmasıdır. Faz, ana besleme hattı görevi görürken nötr, devrenin tamamlanması için bir dönüş yolu özelliğini taşır. Faz, elektriğin yüklü olduğu canlı tarafken; nötr, elektriğin dönüş yaptığı yüksüz taraftır. Faz, yüksek potansiyele sahiptir ve nötr, adından da anlaşılacağı üzere sıfır potansiyellidir. Elektrik yüklü uç olan farz voltmetre ile ölçüldüğü takdirde sonuç 220 V çıkar, çünkü Türkiye’de evlere verilen elektriklerde 220 V AC kullanılır. Bunların yanı sıra fazlar alternatif akıma da sahiptirler ve frekansı 50 Hz’dir. Anahtar kapalıyken bile elektrik çarpması için bir ihtimal mevcutsa, her zaman faz arasında bir anahtar bağlamak gerekir, bu durum genellikle nötr uç için geçerli değildir.

Nötr Nasıl Meydana Gelir

Tüm fazların birleştirilmesi ile nötr uç oluşturulur. 3 tane fazın bir araya gelmesi voltajı 0 yapar, bu da ‘’nötr’’ü ifade eder. Enerji fazdan gelir ve cihaza iletildikten sonra nötr uçtan geri döner. Topraklanmış bir sistemde bu nötr toprağa bağlanır. Doğru bağlanmış ve eksiksiz çalışan nötrde elektrik bulunmazken, bir arıza ya da yanlış bağlanma durumunda nötr uçtan dahi elektrik çarpması söz konusu olabilir, bu sebeple sistemin doğru çalıştığı düşünülmüyorsa dikkatli olmak gerekir.

Faz ve Nötr Nasıl Ayırt Edilir

Hangi ucun faz ve hangi ucun nötr olduğunu bulmanız gerekiyorsa, kablo renklerini kontrol edebilirsiniz. Faz, kahverengi ya da eski bir tesisat ise siyah renklidir. Nötr ise mavi renklidir. Ayrıca iki ucu ayırt edebilmek için bir kontrol kaleminden yararlanabilirsiniz. Kontrol kaleminin yanıp yanmama durumu faz ile nötrü ayırt etmeyi sağlar. Cihaz, faza dokunulduğu kontrol kalemi yanar, nötr tarafa dokunulduğunda ise kontrol kalemi kapalı durumda kalır. Bu deney, faz iletkenine çıplak ellerle dokunmanın tehlikeli olduğunu kanıtlamaktadır.

Bir önceki yazımız olan Topraklama Raporu Örneği başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.