Fabrika Trafo Ünitesi

Günlük yaşamda kullanılan elektrik, santrallerde üretimi yapılan elektrik enerjisidir. Yükseltici trafolar sayesinde elektrik enerjisinin gerilim düşümleri ve kayıpları hesaplanır. Elde edilmiş olan gerilim değeri 154 kv’ya kadar yükseltilirken, trafo direklerinin yardımı sayesinde havai hatlar üzerinden taşınarak uzak bölgelere iletimi sağlanır. Binalara ve tesislere iletilmekte olan yüksek gerilim, kademeli bir şekilde 34,5 kv ve 400 volta kadar düşürülür. Fabrika trafo ünitesi kullanımının da amacı budur. Elektrik enerjisinin kullanıma hazır hale getirilebilmesi için kurulumu gerçekleştirilir.

Sigorta

Şebekelerde meydana gelebilecek olan arızalardan alıcıların etkilenmemesi adına koruma sağlamak için kullanılan bir elemandır. İki kısımdan oluşan sigortalar, buşon tutucu ile gövdeden ibarettir. Fabrika trafo ünitesi elemanlarından bir tanesi olarak bilinen sigorta, elektrik kaçaklarının önlenmesi için izolatör metal bir alt çerçeve ile tutturulur. Sigorta içerisinde yer alan buşon kısmı, silindirik ve kapalı bir biçimde yapılır. Güç transformatörleri, hatlar ve dağıtım trafolarının korunması için sigortalar kullanılır. Günlük yaşamda da ev içlerinde kendisine yer bulan sigorta, elektrik kesintisi esnasında alıcıların zarar görmesini engeller.

Güç Transformatörleri

Üretildiği yerden başlayarak uzak mesafelere elektrik taşınabilen gerilim, verim bakımından oldukça yüksek olmalıdır. Fabrika trafo ünitesi elektrik enerjinin frekansında her hangi bir değişiklik yapmadan, akım ve gerilim değerlerinin ihtiyaca göre değiştiren makine olarak bilinir. İnce silisyumdan oluşan saclardan meydana gelmiş nüve ve iletkenlerin yalıtılmış sargıları güç transformatörlerini meydana getirir. 33 kv’dan yüksek olan gerilimlerde %100 oranına yakın verimlilik elde edildiğinden ötürü elektriğin taşınma işleminden güç transformatörleri tercih edilir. Dağıtım transformatörlerine oranla daha büyük boyutta tasarlanarak kullanılırlar.

Dağıtım Transformatörleri

Dağıtım transformatörleri, abonelerin ihtiyaç duyulduğu zamanlarda orta ve alçak gerilim dağıtımında kullanılan bir transformatör çeşididir. Bu transformatör, endüstriyel abonelerde 33 kW’ın altındaki bir değerde, normal şehir şebekelerinde ise 380 v ile 220 v elektrik enerjisinin dağıtımında kullanılır. Verimi çok iyi olmamakla beraber, ortalama olarak %50 ile %70 arasında bir verimlilik oranına sahiptir. Montajı ve kurulumu kolay olan dağıtım trasnformatörü, düşük derecede manyetik kayıplara sahiptir. Hiç bir zaman tam yük altına çalıştırılmayan bu transformatör, dağıtım şebekelerinin alçak gerilim değerlerinde ideal bir kullanıma sahiptir.

Kesiciler

Yüksek gerilime ve büyük akım değerlerine sahip olan şebekelerde, yük akımlarının açılması ve kapanması işlemini yapan şalt aletlerine kesici adı verilir. Disjonktör olarak da bilinen kesiciler, büyük akıma sahip olan şebekelerde açma kapama işlemini basit bir şalterin yapamamasından kaynaklı olarak kullanılırlar. Akım kesme işleminin yük altında yapılması, arkları meydana getirir. Bu durum da kontaklara çok fazla zarar verdiğinden ötürü, kullanılamaz duruma gelmeleri söz konusu olur. Devre açma ve kapama işlemleri, büyük akımlı ve yüksek gerilimli olan şebekelerde kesiciler tarafından yapılır.

Oto Trafo

Primer ile sekonder sargılarının elektriksel bazda temas ettikleri trafo modeli oto trafo olarak bilinir. Manyetik sargı ile nüveden meydana gelen oto trafo modelinde primer ve sekonder tek sargı üzerinde toplanır. Bu sargının üzerinde sekonder çok fazla işlev görmez. Gerilim tek dönüşümlü olduğundan ötürü sadece primer sargıya ihtiyaç duyulur. Uçlar çeşitli yerlerden çıkartılarak gerilim elde edilir. Manyetik bir nüve üzerinde yer almasından ötürü kaçak reaktansı azdır ya da hiç yoktur. Trafo imalatı yapan ve hem oto trafo hem de fabrika trafo ünitesi satışını gerçekleştiren trafo firmaları üzerinden bu ürünlerin satın alımı söz konusu olur. Bu üreticiler elektrik sorunlarını çözme konusunda büyük adımlar atmışlardır.

Bir önceki yazımız olan Solar Sistemlerde Yıldırımdan Korunma başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.