Endüktif Ceza Neden Olur?

Gerilim ve akım arasındaki faz farkında gerilimin ileri yönde olması durumuna endüktif reaktif denir. Başka bir ifade ile daha çok manyetik alan üreten elemanların kullanıldığı sistemlerde şebekeden çekilen reaktif güçtür. Yani tesis sisteminizde elektrikli motor, endüksiyonlu ısıtıcılar, manyetik balanslı aydınlatma vb. kullanıyorsanız ayrıca sayacınızın trafodan önce gelmesi durumunda endüktif reaktif güç tüketiyorsunuz demektir.

Endüktif ceza, elektrik devresinde hizmet ve üretim için kullanılan yüklerin bobin etkisi olarak  adlandırılan faz kaymasına bağlı olarak gelişen reaktif güç oluşturma durumunda ortaya çıkar.  

Endüktif yüke bağlı olarak gelişen faz kayması sonucunda, gerilim fazı akım fazından geride kalır. Yükün bobin etkisi ile oluşturduğu faz kayması elektrik devresine dahil edilen kapasitörler ile kabul edilebilir seviyelere düşürülür.  Endüktif cezayı önlemek için elektrik panolarında kullanılan kapasitörler yükün durumuna göre anahtarlanarak sisteme dahil edilir.

Elektrik faturasında endüktif ceza ve reaktif cezanın önüne geçmek  için yeni teknolojiler ile uzman kişilerce projelendirilmiş kompanzasyon sistemleri yapılması gerekir. Yük ve güç kullanım yoğunluğuna göre otomatik devreye giren kompanzasyon sistemleri sayesinde reaktif cezadan ve endüktif cezadan kurtulabilirsiniz. Dolayısı ile, reaktif enerjinin kompanze edilmesi, şebeke taşıma kapasitesini arttırmasından ve enerji israfının ciddi oranda önlemesinden dolayı ülke ekonomisi için vazgeçilmezdir .

EPDK’nın güncel elektrik piyasası müşteri hizmetleri yönetmeliği” 16. maddesine göre; “Kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar, çektikleri aktif enerji miktarının %20 sini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının %15 ini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür.”

Bağlantı gücü 50 kVA’ nın üzerinde olan her kurum bağlı olduğu dağıtım/ iletim şirketine karşı kanun gereği reaktif güç kompanzasyon sistemi kurmak ve bu sistemi doğru şekilde işletmek ile sorumludur. Kompanzasyon sisteminin doğru olarak işletildiğini denetlemenin en kolay yolu ise, düzenli olarak elektrik sayacı endeks takibi yapmaktır.

Aktif reaktif ceza oranları hesaplaması ise şu şekilde yapılır; Elektrik faturasında endüktif reaktif ve kapasitif reaktif ayrı olarak  gösterilmektedir. Endüktif enerji, aktif enerjiye bölündüğünde endüktif reaktif enerji bulunur. Kapasitif ise enerji tüketimi ile aktif enerji

tüketime bölünerek kapasitif reaktif oranı bulunur. Buna göre oranlar ceza sınırını aşıyorsa tüketilen reaktif enerji bedeli ceza olarak faturaya yansır. Hem kapasitif hem de endüktif aşmış ise büyük olanın oranına göre ceza uygulaması yapılır.

Bir önceki yazımız olan Reaktif Ceza Sınırı başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.